Στη μνήμη του μεγάλου θρακιώτη κομμουνιστή ποιητή Κώστα Βάρναλη

 

 

  

Δεν είμ’  εγώ σπορά της τύχης

ο πλαστουργός της νιας ζωής

Εγώ ’μαι τέκνο της ανάγκης

και ώριμο τέκνο της οργής

           

Συμπληρώθηκαν  το Δεκέμβρη  39 χρόνια από το θάνατο του μεγάλου  Θρακιώτη ποιητή και κοινωνικού αγωνιστή  Κώστα Βάρναλη.  Στις 16 Δεκεμβρίου του 1974 ο λαός μας , τραγουδώντας τους «Μοιραίους» , αποχαιρετούσε για πάντα τον μεγάλο   ποιητή  ,  τον «οδηγητή » του λαού μας,  τον μπάρμπα  Κώστα.

       Παιδί της Θράκης ο Κώστας Βάρναλης,  γεννήθηκε  στον Πύργο της Βουλγαρίας το 1884.  Πήρε το όνομα  Βάρναλης  επειδή ο πατέρας του καταγόταν από την Βάρνα.

       Στα 18 του χρόνια αποφοιτά από τα  «Ζαρείφια Διδασκαλεία» της Φιλιππούπολης με άριστα. Γι’ αυτό η ελληνική κοινότητα της Βάρνας τον στέλνει με υποτροφία στην Αθήνα για να σπουδάσει Φιλολογία ή Θεολογία. Το φθινόπωρο του 1902 εισάγεται στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Παίρνει το δίπλωμά του  και διορίζεται καθηγητής στο Διδασκαλείο Μέσης Εκπαίδευσης. Ύστερα από 10χρονη λαμπρή  θητεία στην εκπαίδευση, στέλνεται με υποτροφία στο Παρίσι για ανώτερες σπουδές.

       Μέχρι τότε ο Βάρναλης συγκέντρωνε  τα απαραίτητα προσόντα,  για να τον τιμήσει μ’ αυτή την  εξαιρετική διάκριση το κατεστημένο:  Φιλομοναρχικός μέχρι τότε , βαθύς γνώστης της αρχαιότητας και αρχαιολάτρης,  έξοχος καθηγητής, και η ποίησή του τελείως ακίνδυνη για «λουλούδια και έρωτες». Δυστυχώς όμως για το κατεστημένο ο Βάρναλης είχε δείξει και κάποια  ‘‘ελαττώματα.’’. Ήταν πνεύμα ατίθασο και ανήσυχο, με μεγάλη οξυδέρκεια,  ανιδιοτελής,  ευαίσθητος στα μηνύματα των καιρών. Στα «Ορεστιακά» υποστήριξε τους δημοτικιστές και αργότερα βρίσκεται μπλεγμένος με τα «Αθεϊκά» του Βόλου.

        Η μεγάλη Οκτωβριανή επανάσταση των Μπολσεβίκων με όλα της τα μηνύματα,   βρίσκει το Βάρναλη στο Παρίσι. Για τον ευαίσθητο ποιητή  ήταν ένα μεγάλο σοκ. Ένα ξαφνικό ξύπνημα.  Με την πρώτη κατάλαβε πως η Οκτωβριανή Επανάσταση,  δεν ήταν μια συνηθισμένη  εξέγερση  λαϊκής δυσαρέσκειας  από αυτές που ξεσπούσαν συχνά μέσα στις χιλιετίες της ιστορίας. Τα μηνύματα ανθρωπισμού,  της ειρήνης,  της κοινωνικής δικαιοσύνης,  της συναδέλφωσης των λαών,  τον συνεπήραν. Του έγινε συνείδηση, ότι ο σπαραγμός και η υποδούλωση ανθρώπου από άνθρωπο στον καπιταλισμό ξεπέρναγε την αγριότητα των θηρίων της ζούγκλας.  « Μπορεί  να φανταστεί κανείς» ,  έλεγε συχνά με το γνωστό σαρκαστικό του τρόπο ο μπαρμπα Κώστας , « ένα λύκο να σπαράζει έναν άλλο λύκο,  για να τον  κρατάει δούλο και να τον εκμεταλλεύεται  εφ’ όρου ζωής; Δεν είναι αδιανόητο;  Δεν είναι  παράλογο; Και όμως  για το ανθρώπινο είδος θεωρείται κάτι το λογικό! Και μάλιστα κάθε αντίσταση και αντίδραση αποτελεί   ποινικό αδίκημα».

       Με την Οκτωβριανή Επανάσταση κάνει στροφή 180 μοιρών , μελετά το Μαρξισμό   και αρχίζει να γράφει, να γράφει, να γράφει.  Μέσα από την σύγκρουση του παλιού του εαυτού με τον καινούργιο  γεννήθηκε το αριστούργημα  « Το φως που καίει», που άλλους φώτισε και  ενθουσίασε και άλλους ζεμάτισε  με τις καταλυτικές αλήθειες του. Ακολούθησε το « Οι σκλάβοι πολιορκημένοι » και το «Ο Σολωμός χωρίς μεταφυσική». Στο Παρίσι ακόμα  κυοφορήθηκε και πήρε το πρώτο σχήμα  «Η αληθινή απολογία του Σωκράτη » και εκεί  βέβαια αναδύθηκε και ο «οδηγητής» που έγινε το σάλπισμα των επαναστατημένων λαών όπου γης.

 

       Επιστρέφοντας από το Παρίσι στην Ελλάδα ο Βάρναλης πλήρωσε ακριβά   την  επαναστατική του μεταμόρφωση. Το  κατεστημένο,  που πρώτα του έδινε υποτροφίες,  τον υποδέχτηκε με πολύ σκληρά μέτρα. Αμέσως απολύθηκε (1925) από τη θέση του εκπαιδευτικού και εκδιώχθηκε από το Δημόσιο με την κατηγορία του προδότη κομμουνιστή . Στη συνέχεια πήρε το δρόμο της εξορίας στα ξερονήσια του Αιγαίου . Το χειρότερο του απαγόρεψαν τη δυνατότητα να κυκλοφορούν τα βιβλία του και  τα κείμενά του με την υπογραφή του . Ωστόσο κανένα μέτρο,  στα πολυτάραχα χρόνια που ακολούθησαν,  δε στάθηκε  ικανό να τον λυγίσουν. Έμεινε όρθιος , ατρόμητος, αδιάλλακτος. Υπερασπιζόμενος με το ίδιο πρώτο πάθος του τα ιδανικά του. Στηλιτεύοντας με το δικό του σαρκαστικό τρόπο  κάθε βία και καταπίεση της κυρίαρχης τάξης, σαλπίζοντας συναγερμό των συνειδήσεων.

 

         Πάρα πολλά θα μπορούσαν να ειπωθούν για το έργο του Κώστα Βάρναλη. Ήταν ένας επαναστάτης ποιητής , μαχητής, από τους πρωτοπόρους του 20^ου αιώνα, με ένα έργο με πανανθρώπινες προεκτάσεις, οι οποίες και επιβεβαιώθηκαν με το βραβείο Λένιν το 1959. Ο Βάρναλης σαν άνθρωπος , στοχαστής και ποιητής αφιέρωσε όλη του τη ζωή και το ταλέντο του στο  αγώνα  για ένα καλύτερο κόσμο. 

 

 .